Dolma Kalem Terimleri

Aralık 29, 2020 16 dakika okuma süresi

Dolma Kalem Terimleri

Dolmakalem kullanmak analog yaşamın bir parçası ve zevkli bir deneyimdir, ancak dolmakalem terminolojisi ve terimleri gözünüze biraz karışık gelebilir. Bu terimlerden bazılarının ne anlama geldiğini izah etmek için, en yaygın kullanılan dolmakalem terimlerinin çoğunu göstermek için görsel bir sözlük hazırladık. Bazı terimlerin Türkçe'ye tercüme edilmesi zor olduğu için, yanlarına terimlerin İngilizce karşılıklarını da ekledik.

 

Kaligrafi (Calligraphy)

Kaligrafi

Güzel yazı sanatı demektir. Kültürel beğeniler farklılık gösterdiği için her toplumda farklı kaligrafi teknikleri geliştirilmiştir. Genellikle divit kalemler kullanılarak yazılır. 

Dolmakalem (Fountain pen)

dolmakalem

Mürekkep haznesi olan uçlu bir kalem olup, halefi divite benzer, ancak ondan farklı olarak mürekkep haznesine sahiptir ve mürekkebe batırılması gerekmez. Kalem mürekkebi hazneden bir kanal aracığıyla geçirerek uca iletir, yer çekimi ve kılcallık sayesinde kağıda aktarır.

Tükenmez Kalem (Ballpoint)

tükenmez kalem

1950’lerde ilk kez ortaya çıktıklarında pratik ve ucuz olmaları nedeniyle dolma kalemi tahtından eden tükenmez kalemler günümüzde hala dünya genelinde en yaygın kullanılan, muhtemelen sizin de her gün gördüğünüz bir kalem türüdür. Uçta bulunan dönen top macun kıvamındaki mürekkebin kağıda aktarılmasını sağlar. Dolma kalemlerle kıyaslandığında, bu kalemlerde yazarken baskı uygulama gerekliliği ve düzensiz mürekkep akışı yazım konforunu düşürür.

Yuvarlak top kalem (Pilot Kalem)(Roller Pen)

pilot kalemFoto: Pilot 

Tükenmez kalemle aynı mekanizmaya sahip bu kalemlerin temel farkı su bazlı mürekkep kullanmalarıdır. Bu sayede daha ıslak, dolmakalemlere benzer bir yazım konforu sağlarlar ve yazım sırasında basınca ihtiyaç duymazlar. Diğer yandan kağıt yapısına bağlı olarak arka sayfaya kanama yaparlar.

Jel Kalem(Gel Pen)

jel kalemFoto: Uni-Ball Signo

Tükenmez ve roller kalemlerle aynı mekanizmayı  kullanan jel kalemler su bazlı jel kıvamında mürekkep kullanırlar. Mürekkebin özel kıvamından dolayı arka sayfaya kanama yapmazlar ancak kuruma süreleri uzundur.

Kurşun Kalem (Lead Pencil)

blackwing kurşun kalemFoto: Blackwing

Bir çoğumuzun ilk kalemi olan bu kalemler, ahşap, metal veya plastik bir dış kaplama içine saklanmış grafit veya kilden yapılmışlardır. Kullanılan iç dolgunun sertliği kalemin yazım konforunu belirler, kişisel tercihlere göre 9H’den 9B’ye değişen bir skaladan tercih yapabilirsiniz.

Versatil Kalem (Uçlu Kalem)(Versatil Pen)

versatil kalemFoto: Koh-i Noor

Tercihinize göre çeşitli kalınlıklarda grafitten yapılmış uçlar kullanan mekanik kalemlerdir. Kisel tercihlere göre 0.2 mm’de 5.6 mm’ye kadar değişen skalada kendinize uygun kalınlığı tercih edebilirsiniz. 

Kaligrafi Kalemleri (Calligraphy)

kaligrafi kalemiFoto: Sailor Compass - Goulet 

Gerçek kaligrafi kalemleri tipik olarak dolma kalemler gibi mürekkep haznesi olmayan daldırma kalemlerdir. Ancak bu tanım günümüzde genellikle italik uç dolma kalemleri tanımlar, nispeten daha düşük fiyat aralığındadır ve el yazısını kaligrafi gibi göstermek isteyen yazarları cezbetmek için setler halinde satılırlar.

Pistonlu Dolmakalemler (Piston Fountain Pen)

pistonlu dolmakalemFoto: The Pelikans Perch

Kendi içinde bir piston doldurma mekanizmasına sahip dolmakalemlerdir böylece mürekkebi doğrudan gövde içerisine çekebilirler. Waterman tarafından icat edilmişlerdir. Bu kalemlerde kalemin gövdesi mürekkep haznesi olarak görevi görür.

Şeffaf Dolmakalemler (Demostrator (Demo) Fountain Pen )

şeffaf-dolma-kalemFoto: TWSBI - Goulet 

Üreticilerin kalem parçalarını, iç aksamlarını ve işleyişlerini distribütörlere ve perakendecilere göstermek için geliştirdiği şeffaf kalemlerdir. Ancak daha sonra çok beğenilen bu tasarımlar, kalem içerisindeki mürekkebin izlenmesine olanak sağladığı için birçok kalemseverin favorisi haline gelmiş ve neredeyse her marka tarafından benimsenerek sabit kolleksiyonlarında üretilmeye başlanmıştır.

Geri Çekilebilir Uçlu Dolmakalemler (Retractable Nib Fountain pen)

pilot caplessFoto: Ilovepens -Blog

Kapaksız tasarlanmış dolmakalemlerdir, uç gövde içerisine çekilir. Genelde tükenmez kalemlerde karşımıza çıkan bu mekanizmalar, basmalı veya çevirmeli olabilirler. En çok bilenen örnekleri Pilot Vanishing Point ve Lamy Dialog 3 isimli kalemlerdir.

Divit (Daldırma Kalemi) (Dip Pen)

divitFoto: Manuscript - Jetpens

Dahili bir mürekkep haznesi veya mekanizması olmayan, bunun yerine birkaç kelime bazen harfte bir mürekkebe batırılarak kullanılan yazım araçlarıdır. dolmakalemlerin atası olarak kabul edilir. Genellikle gomalak bazlı, dolmakalem mürekkeplerinden daha kıvamlı mürekkeplerle kullanılır. 

Cam Divit Kalemler (Glass Dip Pen)

cam divit Foto: J Herbin - Jetpens

Camdan üretilen divite benzer şekilde mürekkebe daldırırlarak kullanılan bir yazı aracıdır. Kalemin ucundaki spiral şekilli oluklar, mürekkebin uçtan kağıda aktarılmasını sağlar. Özellikle mürekkep test ederken kolay temizlendikleri için çok pratik kalemlerdir.

 

Sınırlı Üretim Kalemler (Limited Edition(LE))

limited edition dolmakalemFoto: Pelikan M800 - Peyton Street Pen

Belirli sayıda üretilecek şekilde tasarlanmış kalemlerdir. Her kalemin üzerinde  kaç adet üretildiğini ve o kalemin kaçıncı kalem olduğunu gösteren iki adet numara bulunur.

Özel Üretim Kalemler (Special Edition(SE))

special-edition-dolmakalemFoto: Pelikan Grand Palace

Sınırlı üretime benzer şekilde belirli bir sayıda, sınırlı bir süre için üretilen tasarımlardır, ancak kalemlerin üzerinde seri numaraları yer almaz.

Denge (Balance)

dolmakalem denge liliputFoto: Goulet

Kalem ağırlığının, kalem elde tutulurken uç ve arka kısım arasında eşit dağıtıldığını ifade eder. Kalemi tutan kişinin elinin büyüklüğü, kalemi tutuş açısı, destek aldığı nokta gibi özellikler nedeniyle kişiye özel olarak değişkenlik gösterir.

Vakum Dolum Sistemi (Vacuum Filling System)

dolmakalem vakum dolum sitemiFoto: Pilot 823

Bir dolmakalemin mürekkep haznesini doldurmak için basınç ve vakum kuvvetlerinden faydalanan  mekanizmadır.

Aerometrik dolum sistemi (Aerometric Filling System)

dolmakalem Aerometric dolum sistemi parker 51Foto: Parker 51 Peyton Street Pens

Vintage kalemlerde sıkça karşılan bir dolum mekanizmasıdır. Metal bir kartuşun içerisine lastik bir mürekkep haznesi yerleştirilmiştir, lastik kısım sıkılarak vakum yoluyla kartuş mürekkep ile doldurulur.

Buton Dolum Sistemi (Buton Filling System)

dolmakalem buton dolum sistemiFoto:  Antique Digger

Vintage kalemlerde yaygın olarak kullanılan bu sistemde, kalemin arkasında piston vidasının yerinde bulunan bir düğmeye basılarak mürekkep dolumu sağlanır.

Bulb Dolum Sistemi (Bulb Filling System)

bulb dolum sistemiFoto: Edison Pens

Büyük bir rezervuar ve onun arkasında bulunan küçük bir lastik keseden oluşan bir dolum sistemidir. Lastik kese sıkarak hazneye mürekkep dolması sağlayan basit bir mekanizmadır.

Damlalık (Eyedropper)

eyedropper dolmakalemFoto: Kaweco Sport - Imgur

Dolmakalemin tüm gövdesinin mürekkep haznesi olarak kullanıldığı bir doldurma yöntemidir.

Altın (Gold)

dolmakalem altınFoto: Sailor 

Değerli bir metal olan altın, kıymetli dolmakalemlerde uçlarda, tezyinatlarda kullanılır. Özellikle uçlarda 14K-18K altın kullanılır. 

Paslanmaz Çelik (Stainless Steel)

lamy 2000 dolmakalemFoto: Lamy 2000

Dolmakalem parçalarının, özellikle uçların yapımında çok yaygın kullanılan bir metaldir. Bir alaşım olup, içindeki metallerin oranı sertliğini, paslanmazlığını belirler.

Palladyum (Palladium)

paladyum dolmakalemFoto: Visconti - Nibsmith

Kalem üreticileri tarafından kalemlerinde kullanılan dayanıklı, gümüş-beyaz değerli bir metal.

Rodyum (Rhodium)

rodyum dolmakalemFoto: Platinum Rodyum - Pensachi

Platin ailesinden bir değerli bir metaldir. Genellikle tezyinatlarda veya uçlarda daha fazla dayanıklılığa ihtiyaç duyulduğu zaman kullanılır. 

Reçine (Akrilik)(Acrilic)

dolmakalem akrilik reçineFoto: Jonathon Brooks

Dayanıklı ve hafif bir malzeme olan akrilik dolmakalem yapımında yaygın kullanılır. Temelde bir plastik olan reçine mürekkebe, suya ve lekelenmelere karşı dayanıklıdır ancak alkol karşısında ciddi zarar görür.

Doğal Reçine (Vegetal Acrilic)

doğal reçine kalemFoto: Woodpeckers

Bitkisel kaynaklardan elde edilen reçinelerdir. Kalem gövde ve kapaklarının üretiminde kullanılırlar. Üretildikleri zaman belirgin bir olan kokuları zaman içerisinde bir miktar azalır. 

Ebonit (Ebonite)

ebonit damakFoto: Noodlers

Genellikle vintage kalemlerde karşımıza çıkan sert kauçuk malzemedir. Birçok vintage kalemin damak aksamı ebonitten imal edilmiştir.

Piston (Piston)

piston dolum sistemiFoto: Pelikan M800

Dolmakalemlerde ve dönüştürücülerdeki kapalı bir tüpün içinde bulunan, mürekkebi kaleme veya hazneye çekmek kullanan bir mekanizmadır. En sık vidalı olanlar kullanılır.

Kartuş (Cartridge)

mürekkep kartuşFoto: Lamy

Dolma kalem mürekkebi içeren küçük, kapalı bir plastik rezervuardır. Bazı kalem markaları kendi özel girişlerini kullanırken, birçok kalem üreticisi aynı tür girişi kullanır. Bu ortak girişli kartuşlara Uluslararası Standart adı verilir. Kısa ve uzun olmak üzere iki seçeneği vardır. Kartuşların kullanımı kolaydır ve yanınızda yedek mürekkep taşımak için ideal bir yöntemdir. Ancak şişe mürekkeplere kıyasla, daha pahalı ve renk seçenekleri de  kısıtlıdır.

Konvertör (Dönüştürücü)(Converter)

dolmakalem konvertörFoto: Montblanc

Kartuş uyumlu dolmakalemlerde sınırsız renk seçeneğine sahip şişe mürekkep kullanılmasını sağlayan genellikle vida pistonlu (Bazı markaların sıkmalı tipte dönüştürücüleri vardır.) doldurma mekanizmalarıdır. 

Lastik Kese (Sac)(Bladder)

dolmakalem sacFoto: Grandmia

Çoğunlukla vintage kalemlerde karşımıza çıkan levyeli ve aerometric dolum sistemlerindeki mürekkep haznesidir.

Dalgıç (Plunger)

dolmakalem plunger dalgıçFoto: Brian Sizemore

Pistonlu, vakumlu kalemlerde ve konvektörlerin içerinde bulununan, mürekkebin doldurulmasına veya boşaltılmasına yardımcı olan çubuk şeklindeki parçadır.(Vakumlu dolmakalemlerinizde uzun yazım seanslarınızda mürekkep akışının devamlılığı için bir miktar gevşetmeyi unutmayın.)

Gövde (Body)

dolmakalem gövdeFoto: Transehe-Design

Kalemin kapak haricindeki ana kısmıdır.

Kavrama Bölümü (Grip Section)

dolmakalem kavrama Foto: Pen Grip

Kalemin parmak tarafından kavranan,uç ve gövdeyi birbirine bağlayan, kalem tasarımına göre üçgen veya yuvarlak olabilen bölümüdür. Kalemin ucu bu bölümün içinde damakla buluşur.

Kalem Kapağı (Cap)

dolmakalem kapak Foto: Montblanc

Kalemin uç kısmını kapatan, gövdedeki yerine çeşitli mekanizmalarla oturan kısımdır. (Vidalı, çekmeli veya mıknastıslı olabilirler) (Mekanizmasını bilmediğiniz bir kalemin kapağını önce saat yönünün tersine doğru çevirerek vidalı olup olmadığını kontrol edin, böylece kapakta oluşabileceğiniz hasarların önüne geçersiniz.)

Barel (Barrel)

dolmakalem barelFoto: Goulet Pens

Kalemin ana gövdesinde mürekkep haznesini içinde barındıran uzun kısımdır.

Hazne (Rezervuar)(Reservoir)

dolmakalem rezervuar Foto: Whats in those pockets

Kalem içerisinde mürekkep bulunduran boşluktur (mürekkep haznesi).

Arka Başlık (Blind Cap)

dolmakalem arka başlık Foto: Antique Digger

Kalemin doldurma mekanizmasının üzerindeki çıkarılabilir  kapaktır.

Mürekkep Penceresi (Ink Window)

dolmakalem mürekkep penceresiFoto: Jetpens - Onishi Seisakusho

Birçok pistonlu dolmakalemde gövdenin üzerinde bulunan mürekkep seviyesini görmemizi sağlayan şeffaf ya da yarı saydam bölümüdür.

Tezyinat (Trim)(Hardware)

dolmakalem-tezyinatFoto: Montblanc

Bir kalem üzerindeki metal süslemelerdir. Genellikle klips, merkez ve orta bandı gibi metal donanımlara verilen genel isimdir.

Klips (Clip)

dolmakalem klipsFoto: Waterman 52

Bu parça çoğunlukla kapağa eklenen bir metaldir ve kaleminizi cebinizde taşınmanıza yardımcı olur, ayrıca masadan yuvarlanarak düşmesini de engeller. Ancak siz yine de kaleminizi kullanmadığınızda, güvenli bir şekilde bıraktığınızdan emin olun. Çünkü Murphy kanunlarına uygun olarak, yere düşen dolmakalem her zaman ucunun üzerine düşer.

Orta Bant (Centerband)

dolmakalem orta bantFoto: Newman Pens

Dekoratif bir tasarım detayı veya kalem kapağındaki dişlere destek sağlamak amacıyla, kalem kapağının tabanının yakınına yerleştirilen metal bir halkadır.

Filigran (Fligree)

Dolmakalem filigranFoto: Waterman 12 - Peyton Street

Kalemin gövde ve kapağının altındaki malzemeyi gösterecek şekilde üzerine geçirilmiş, genellikle gümüş ya da altın gibi değerli metallerden yapılan dekoratif bir kaplamadır.

Yuvarlak Halka (O Ring)

dolmakalem lastik halka Foto: Jetpens

Özellikle eye-dropper kalemlerde daha sık rastladığımız bu silikon ya da kauçuk bu parça, mürekkebin kalemden sızmasını önleyen koruyucu bir parçadır. Duruma göre seneler içerisinde yenilenmesi gerekebilir.

Uç (Nib)

dolmakalem ucuFoto: Kaweco -Galen

Kalemin kağıda temas ve kılcal etki sayesinde mürekkebi kağıda aktaran, çoğunlukla metalden yapılmış parçadır.

Uç Topu (Tip)

dolmakalem ucuFoto: Galen

Dolmakalem ucuna kaynaklanmış genellikle iridyumdan üretilmiş küçük sert metal parçasıdır. Farklı uçlar elde etmek için, uç ustaları tarafından istenilen şekle uygun olarak öğütülür.

Uç Yarığı (Slit)

dolmakalem uç yarığı slitFoto: Narwhal

Uç topundan havalandırma deliğine kadar uzanan çok ince kesimdir. Ucu iki yanağa ayırır.

Gömülü Uç (Hood Nib)

lamy 2000 baslik ucFoto: Lamy 2000 Goulet

Dolmakalemin ucunun üzerini kaplayan, genellikle kalem gövdesiyle yekpare uç çeşididir. Parmaklarınıza mürekkep bulaşması ihtimalini ortadan kaldırır. Parker 51 ve Lamy 2000 modelleri bu uç modeliyle bilinir.

Çivi Uç (Rijit Nib)(Nail)

dolmakalem çivi uçFoto: Write To Me Often 

Yazım sırasında asla esnemeyen uçlardır, oldukça sert yazarlar. Bu durum, ucun cızırdaması anlamına gelmez, ancak esnek yazım karakteri olmadığı anlamına gelir. Genellikle çivi gibi sert olarak anılırlar.

Esnek Uç (Flex Nib)

dolmakalem esnek uçFoto: Swan Lapis L4

Uç kanatlarının değişken yazma basınçları altında birbirinden ayrılarak değişik çizgi çeşitleri oluşturmasına izin veren uçların genel adıdır. 20 yüzyılın başlarında üretilmiş kalemlerde sıkça kullanılmıştır. Özellikle Vintage altın uçlu kalemlerde karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde bazı firmalar esnek uç üretmeye çalışmaktadır, ancak eski kalemlerdeki kadar çizgi varyasyonuna sahip oldukları söylenemez. 

Yarı Esnek Uç (Semiflex Nib)

dolmakalem semi flex uçFoto: Regalia Writing Labs

Yazım sırasında uygulanan basınç karşında uç kanatları aralanarak çizgi çeşitliliği yaratan ve yumuşak bir yazım hissi veren uçlardır. Esnek uçlu kalemler gibi uç kanatları birbirinden tamamen ayrılmaz ve yüksek basınç uygulanırsa zarar görürler. 

Keskin İtalik Uç(Crisp Nib)

crisp italic uçFoto: Fpn

Bu uçların dümdüz bir uç kesimi ve çok keskin kenarları vardır. Çok çeşitli çizgi varyasyonları oluşturdukları için genellikle kaligrafi için kullanırlarlar. Günlük kullanım için çok tercih edilmezler çünkü dikkatli, yavaş kullanılmaları ve belirli bir açıda tutulmaları gerekir aksi takdirde kağıtta hasar oluştururlar.

İtalik Uç (Cursive Nib)

italik uç dolmakalemFoto: indy-pen-dance

Bu uçların dümdüz bir uç kesimi ve yuvarlatılmış kenarları vardır. Net italik uçlara göre daha akıcı ve kolay bir kullanımları vardır. Kimi zaman 'stub' olarak nitelendirilseler de, stub uçlarda çok daha yuvarlak uç kenarları bulunur.

Oblik Uçlar (Oblique Nibs)

oblik uç dolmakalemFoto: Nib Smith

Kalem ucunun, kalemi tutuş şekline göre sağa ya da sola yatık şekilde açılı olmasına verilen isimdir.  Özellikle kalemi tutarken sola ya da sağa doğru çevirerek yazan dolmakalem kullanıcıları için olmazsa olmazdır. Bazı markalar (Pelikan, Montblanc, Parker) kullanıcılara hazır oblik uçlar sunduğu gibi, standart bir kalem de oblik olacak şekilde özelleştirilebilir.

Müzik Uç (Music Nib)

dolmakalem music uçFoto: Platinum 3776

Temelde müzik notları yazmak için özelleştirilmiş bir italik uç formudur, modern kalemlerde daha fazla mürekkep akışı da sağlayan bu uç Platinum, Sailor ve Pilot markalarında bulunabilir. İstenilen ıslak yazımı sunmak için klasik tasarımında çift uç yarığı bulunur. Çizgi çeşitliliği ve ıslaklığından dolayı bir çok kalemsever tarafından tercih edilir.  

Çift Ton Uç (Two Tone Nib)

iki tonlu dolmakalem ucuFoto: Nakaya

Uç tasarımlarında iki farklı renkte metal kullanılmasını tanımlar. Genellikle sarı altın ve rodrum beraber kullanılır.

Hava Kanalları (Air Channels)

dolmakalem hava kanallarıFoto: Richard Binder

Damak üzerinde yer alan bu yarıklardır, mürekkep haznesinden mürekkep çekilmesine yardımcı olurlar.

Havalandırma Deliği (Breather Hole)

dolmakalem havalandırma deliğiFoto: Ban Sıkça Yaz

Uçta, uç yarığının ucunda bulunan, kullanılan mürekkebin yerine havanın kartuşa aktarılmasında görev alan deliktir.

Havalandırma Tüpü (Breather Tube)

XXXXFoto: Jane Doe

Noodlers'ın Ahab Flex Pen gibi belirli kalem türlerini doldurmaya yardımcı olmak için kullanılan küçük bir tüp.

Damak (Feed)

dolmakalem damakFoto: Flexible Nib Factory

Ucun altında bulunan, mürekkep haznesinden uca mürekkep iletimini sağlayan plastik veya ebonit parçadır.

Damak Mürekkep Kanalı (Feed Channel)

damak mürekkep kanalıFoto: Jetpens

Damağın üst kısmında, ucun arkasında bulunan ve mürekkebin beslemeden geçmesi için bir yol sağlayan çok ince bir yarıktır. Mürekkep akışı için gerekli kılcal hareketi sağlamaya yardımcı olur.

Kılcal Etki (Capillary Action)

dolmakalem ucu kılcal etkiFoto: Grounswell

Dolmakalemlerin çalışma mekanizmasının temelidir. Bir sıvının yerçekimi gibi dış kuvvetler olmadan dar alanlarda gösterdiği akma yeteneğidir.

Akış (Flow)

mürekkep akışFoto: Jetpens

Kalemin mürekkeple ilişkisidir. Genellikle, mürekkebin kalemden ne kadar serbestçe çıkmaya istekli olduğuna bağlı olarak 'ıslak' veya 'kuru' olarak tanımlanır.

Islak (Wet)

ıslak dolmakalem ucuFoto: Goulet

Mürekkebin kalemden çok serbest ve hızlı bir şekilde akmasıdır. Bu, bir kalemin veya mürekkebin bir özelliği olabilir, aslında kalem ve mürekkebin hatta zaman zaman kağıdın da dahil olduğu bir kombinasyonun sonucudur.

Kuru (Dry)

dolmakalem ucu kuruFoto: Fpn

Farklı mürekkepler, hatta bazen aynı markanın farklı renkteki mürekkepleri bile birbirinden farklı akıcılık derecelerinde olabilirler. Bu da damaktan uca iletilen mürekkebin daha az olması sonucunu doğurur. Ancak unutmayın, yazı konforu mürekkep, kağıt ve kalemin birleşiminden oluşur. Bazı dolmakalemlerin damakları çok ince olabilir ve bu durumda akıcı mürekkeple dahi tatmin edici sonuç vermeyebilir. Ayrıca kağıt da çok emici nitelikte ise, daha kuru bir yazım hissiyatı sunabilir. Kuru nitelikte mürekkepleri ıslak damağa sahip kalemlerinizle kullanarak, daha iyi bir sonuç elde edebilirsiniz.

Geri Bildirim (Feedback)

dolmakalem geri bildirimFoto: The Pen Company

Yazım esnasında, dolmakalemin ucunun kağıtla girdiği etkileşim. Ucun kağıdı tutması olarak da tarif edeceğimiz geri bildirim, hem ucun yapısına hem de kağıdın yapısına bağlı olarak meydana gelebilir..

Mürekkep (Ink)

dolmakalem mürekkebiFoto: Goulet

Yazı yazmak, desen çizmek ya da mekanik olarak basmak için kullanılan, çeşitli renklendirici ya da boyalar kullanılarak üretilmiş, akışkan bileşik.Kısacası bir dolmakalemi masa aksesuarı, kağıt ağırlığı ya da pahalı bir takı olmaktan çıkarıp yazı gerecine dönüştüren kutsal sıvı. Dolmakalemlerde kullanılan mürekkepler özeldir. Yani tüm mürekkepleri kimyasal yapıları nedeniyle dolmakalemlerde kullanamayız. Dolmakalem mürekkebi çeşitlerimizi buradan görebilirsiniz.

Simli Mürekkepler (Shimmering Inks)

simli dolmakalem mürekkebiFoto: Cultpens

Kalemin damağındaki kanallardan geçecek kadar ince öğütülmüş sim parçaları ilave edilmiş dolmakalem mürekkepleridir. Her kağıt üzerinde görülebilir. Sanılanın aksine kalemlerde tıkanmaya veya zarara sebep olmazlar ancak uzun süre bekletilince kuruyabilirler, suyla yıkandıklarında ya da hava sıkıldığında temizlenirler. Kullanılmadan şişenin çalkalanması gerekir. 

Çizim Mürekkebi (Hindistan Mürekkebi)(Drawing Ink) (Indian Ink)

çizim mürekkebiFoto: Winsor Newton

Sadece divit kalemlerle kullanılan bu mürekkepler, su ve gomalak gibi bağlayıcı ajanlarla açılarak kıvamı ayarlanan ince kurumdan hazırlanırlar. Dolmakalem mürekkebinden daha dayanıklı, kalıcı ve koyu kıvamlıdırlar.

Arşiv Mürekkebi (Document Ink)

arşiv mürekkebiFoto: Rohrer Klinger

Zaman içerisinde solmaya karşı dayanıklı olan bu mürekkepler, uzun yıllar ilk günkü renklerini korurlar.

Ferrogallik Mürekkep (Iron gall)(Irongall Ink)

iron gall mürekkepFoto: Eerdlings

Demir tuzları ve tanik asitlerden yapılan mürekkeptir. Oldukça kalıcı ve su geçirmez olmasına rağmen, bu mürekkepler genellikle kalemin metal parçalarında (özellikle uçta) kimyasal korozyona neden olur. Kıymetli dolmakalemlerde kullanılmamaları, diğer kalemlerde de bir haftadan daha uzun süre bekletilmemeleri önerilir.

İşaretleyici Mürekkepler (Highlighter Ink)

highlighter mürekkepFoto: Scribe Market

Yazılı veya basılmış mürekkebin üzerine vurgu yapmak için üretilmiş mürekkeplerdir. Genellikle fosforlu olanları tercih edilir, ancak açık renkli tüm mürekkepler de aynı amaçla kullanılabilir.

Görünmez Mürekkepler (Invisible Ink)

görünmez mürekkepFoto: Reddit - Noodler's Blue Ghost

Üretim amaçlarına göre özel aydınlatma koşullarında ya da ısı ile görünür hale gelen, çıplak gözle görünmeyen mürekkeplerdir. 

Karıştırılabilir Mürekkepler (Mixable Ink)

Karıştırılabilir MürekkeplerFoto: Jetpens Mixable Ink

İstediğiniz rengi elde etmek için karıştırabileceğiniz mürekkeplerdir. Farklı markaların ya da aynı marka olsa bile üzerinde belirtilmediği sürece mürekkeplerinizi karıştırmak kaleminiz için zararlı kimyasalların ortaya çıkacağı tepkimeler oluşturabilir. 

Pigmentli Mürekkepler (Pigmented Ink)

pigmentli mürekkepFoto: Goulet Pens

Çok ince öğütülmüş ve boya gibi sıvı süspansiyonlu şekilde yapılmış dolmakalem mürekkeplerine verilen isim. Bazı markaların yaptığı bu mürekkeplerdeki pigment o kadar ince öğütülmüştür ki, içindeki pigmentler neredeyse mikroskobik düzeyde bir inceliğe sahiptirler. Böylelikle, dolmakalemin damağındaki kanallarda herhangi bir tıkanmaya sebep olmaksızın kolaylıkla akarlar. Pigmentli mürekkepler genelde suya daha dayanıklı olduklarından, sanatçılar tarafından tercih edilirler. Ancak her pigmentli mürekkebin dolmakaleme uygun olmadığını, yalnızca dolmakaleme uygun pigmentli mürekkepleri tercih etmek gerektiğini hatırlatalım. Kullanımdan önce çalkalanması önerilir. 

Floresan Mürekkep (Fluorescing Ink)

floresan mürekkep.

Siyah ışık altında parlayan mürekkepleri tanımlar.

Kayganlaştıcılı Mürekkepler (Lubricated Ink)

Kayganlaştıcılı MürekkeplerFoto: Noodlers

özellikle piston mekanizmalı dolmakalemlerde kullanılmak üzere üretilmiş, içerisinde akışkanlığını arttırmak ve kalem parçalarının sorunsuz çalışmasını sağlamak için özel katkı maddeleri eklenmiş mürekkeplerdir. Özellikle Noodler's markasının Eel (yılan balığı) serisi mürekkepleri, bu özellikleri ile bilinirler. 

Bulletproof Mürekkepler (Bulletproof Ink)

Bulletproof MürekkepFoto: Noodlers

Özellikle imza sahteciliğine karşı üretilmiş bu mürekkep tipi suya, UV ışınlarına, ağartıcılara, ağır kimyasallara ve benzeri tüm ürünlere karşı dayanıklıdırlar.

Donmaya Dayanıklı Mürekkepler (Frezze Resistant Ink)

donmaya karşı dayanıklı mürekkepFoto: Noodlers

Aşırı düşük sıcaklıklarda donmaya dayanacak şekilde formüle edilen mürekkeplerdir.

Suya Dayanıklı Mürekkepler (Waterproof Ink)

Suya Dayanıklı MürekkeplerFoto: JetPens

Sudan hiç etkilenmeyen mürekkeplerdir. 

Suya Direnci Mürekkepler(Water Resistans Ink)

Suya dirençli MürekkeplerFoto: Jetpens

Su direnci, mürekkebin bir kısmının suya maruz kaldıktan sonra kağıt üzerinde kalacağı anlamına gelir. Suyla temasından sonra kağıt üzerinde kalan sadece bir bileşen olabilir, orjinal rengin çok az gösterir veya hiç gösterilmeyebilir ancak okunabilir bir kalıntı bırakır.

Kokulu Mürekkepler (Scented Ink)

Kokulu MürekkeplerFoto: J. Herbin Perfumed Ink

İçerisine genellikle mürekkebin adına uygun olacak şekilde koku bulunduran mürekkeplerdir. 

Doygunluk (Saturation)

mürekkep doygunlukFoto: The desk of lori

Mürekkep renginin göz tarafından algılanan yoğunluğunu tanımlamak için kullanılan terimidir. Mürekkebin içinde bulunan boya miktarı, mürekkebin doygunluk seviyesini belirler. Yüksek doygunluğa sahip mürekkepler daha koyu renklere sahiptir, ancak daha uzun sürede kururlar. (Kullanılan kağıdın özelliklerine göre değişkenlik gösterebilir.) 

Mavi-Siyah Mürekkep (Blue-Black Ink)

mavi siyah mürekkepFoto: Parker

Koyu mavi mürekkeplerin genel adı olsa da sadece koyu mavi, lacivert veya gece yarısı mürekkebi dışında mavi-siyahı ayırt etmenin kesin bir yolu yoktur. Orijinal terim, iron gall tarzında asidik mürekkeplerin kullanıldığı ve mürekkebin mavi bir renk olarak yazıp, zamanla daha donuk bir maviye döndüğü mürekkep tiplerinden gelmektedir.

  

Hale (Halo)

XXXXFoto: Jane Doe

Mürekkep içindeki boya birleşenlerinin ayrılarak, özellikle yazılan harflerin kenarlarında daha vurgulu hale gelmesi.

Sonsuz (Eternal)

XXXXFoto: Jane Doe

Uzun süre UV ışınlarına maruz kalmaya ve solmaya karşı dirençli dolma kalem mürekkebinin özelliklerini tanımlamak için Noodler's Ink tarafından kullanılan bir terim.

Gölgelenme (Show Through)(Ghosting)

mürekkep gölgelenmeFoto: Mountain of Ink

Kağıdın arka yüzünden ön yüzüne yazılanları görebildiğimiz durumdur. Bu, mürekkebin kağıdın arkasına geçtiği kanama ile karıştırılmamalıdır. Bu aynı zamanda yankı ve hayalet olarak da bilinir.

Gölgeleme (Harelenme)(Shading)

mürekkep gölgelenmeFoto: Jetpens

Yazım sırasında harflerin belirli kısımlarında biriken dolmakalem mürekkebinin yaygın ve sıklıkla istenilen görüntüsüdür. Gölgeleme sonucunda mürekkebin rengi ve doygunluğu tek bir harf veya sözcük içinde farklı görünür. Bu özellik tükenmez veya roller kalemlerle elde edilemez ve dolmakalem kullanımının mürekkeplerinde çok çekici bulduğu bir yönüdür. Yazının kağıdın arkasından da okunabilmesi anlamına gelen gölgelenme ile karıştırılmamalıdır.

Revnak (Sheen)

revnak mürekkepFoto: Jetpens

Dolmakalemseverlerin mürekkeplerinde özellikle son yıllarda aradığı bu özellik, mürekkebin biriktiği yerlerde kuruması sırasında içindeki diğer renk boyalarının ortaya çıkıp değişik ışıltılar yaratmasıdır. Özellikle belirli kağıt türlerinde, ıslak yazımda ve farklı ışık açılarında görünen genellikle metalik renkli parlak alanlardır. Tomoe River gibi mürekkebi emmeden kurumasında fırsat veren yüksek perdahlı kağıtlarda kolaylıkla gözlenebilir.

XXXXFoto: Jane Doe

  

Kanama (Bleeding)(Bleedthrough)

mürekkep kanamaFoto: Wikipedia

Mürekkebin renginin noktasal olarak kağıdın arka sayfasına geçmesidir. Kağıt, kalem ve mürekkebe göre değişkendir, ancak genellikle çok emici bir kağıt göstergesidir.

Kırçıllanma (Feathering)

mürekkep kırçıllanmaFoto: Wikipedia

Mürekkebin emici kağıtlarda çizilmiş çizginin dışına doğru dallanmış damarlı desen oluşturmasına verilen isimdir. Yayılma olarak da adlandırılır.

Atlama (Skipping)

dolmakalem atlamaFoto: Scribble Jot

Yazım sırasında mürekkebin akışının kesintiye uğramasıdır. Kalem, kağıt, mürekkep veya bu üçünün kombinasyonundan kaynaklanabilir. 

Cızırtı (Scratchy)

dolmakalem cızırtıFoto: Jetpens

Uçtan kaynaklanan bir sorundur, genellikle yanaklarının hizasının farklı olması, uç topundaki çapaktan kaynaklanabilir. Dolmakalemin ucunun kağıt üzerinde kaymamasını ifade eder.

Tren yolu (Railroading)

dolmakalem tren yoluFoto: Reddit

Esnek uçlu kalemlerde, uç kanatları birbirinde ayrılırken mürekkebin yeterli derecede akmaması ya da kapilar etkinin bozulması nedeniyle, her iki uç kanadı ayrı çizgi çizerken, ortasının boş kalması durumuna verilen isim.

Uç Sızması (Nib Creep)

dolmakalem uç sızmasıFoto: Fpquest

Mürekkebin uç yarığından çıkarak, ucun üzerini kaplaması durumuna verilen isim. Kimi zaman kalemden, kimi zaman mürekkepten kaynaklanan bu durumun kaleme herhangi bir zararı yoktur. Birçok kalemsever tarafından estetik bulunur. 

Hokka (Inkwell)

mürekkep hokkasıFoto: Pinterest

Genellikle camdan yapılmış mürekkebi muhafaza etmek için kullanılan bir masaüstü aksesuarıdır.

Ekleme (Insert)

mürekkep şişe ek aparatFoto: Jetpens

Bazı mürekkep üreticileri tarafından şişenin içerisindeki mürekkep seviyesi düştüğünde, şişe içindeki mürekkebin azaldığı durumlarda, sıvıyı daha küçük hacimde derinleştirerek, dolmakalemi doldurmanıza yardımcı olmak için şişenin içine oturan koni biçimli bir plastik hazne.

Mürekkep Şırıngası (Enjektör)

mürekkep şırıngasıFoto: Emdog

Biten mürekkep kartuşlarını yıkamak, başka bir renkte şişe mürekkep ile doldurmak veya bir şişedeki son mürekkebi boşaltmak için kullanılan deri altı iğnesine benzer küt uçlu şırıngadır.

Mürekkep Kurutucu (Blotter)

mürekkep kurutucuFoto: J. Herbin

Ahşap veya metal bir gövdeye sabitlenmiş, oval alt kısmında değiştirilebilen kurutma kağıdı bulunan şık bir masaüstü aksesuarıdır.

Kurutma Kağıdı (Blotting Paper)

Mürekkep Kurutma Kağıdı Foto: 1101

Sayfa yazıldıktan sonra kurumayan fazla mürekkebi emerek, etrafa yayılmasını önlemek ve kurumasını sağlamak amacıyla kullanılan özel emici bir kağıttır.

Bebek Burun Aspiratörü (Bulp Syringe)

mürekkep dolmakalem temizlemeFoto: Goulet Pens

Evet, yanlış duymadınız, bebek burun temizleyicisi olarak kullanılan bu pompa dolmakalemler için bir mucize. Temizlik sırasında kartuş / dönüştürücü kullanan dolmakalemleri temizlemeye ve kurutmaya yardımcı olur.

Kaplama Atması (Brassing)

dolmakalem mürekkep kalkmasıFoto: The Pelikan's Perch

Dolmakalemin tezyinatlarında (klips, bant, trim) kullanılan altın veya gümüş kaplamanın fiziksel veya kimyasal olarak yıpranması sonucu altta kaplama yapılan metalin (genellikle pirinç) açığa çıkmasıdır. Yeniden kaplama yapılarak düzeltilebilir.

Aşınma (Korozyon)

dolmakalem uç korozyonFoto: Reddit

Kalemin metal tezyinatlarında kimyasallar veya oksidasyon nedeniyle oluşan paslanmadır.

Çatlak (Crack)

dolmakalem çatlakFoto: Fpn

Plastik malzemelerden yapılan kalemlerde, aşırı kuvvet, tramva, parçaların aşırı sıkması sonucunda oluşan strese bağlı olarak meydana gelen kırıklardır.

Bebek Poposu Sendromu (Baby’s Bottom)

dolmakalem uç problemFoto: Jetpens

Uç toplarının birleştikleri noktada çok yuvarlak olmasından kaynaklanan bir sorundur. Uçların kağıtla buluştuğu noktada olması gerektiği gibi düz bir yüzey yerine küçük bir ters havuz oluşur. Ucun mürekkebi dağıtan kısmı kağıda değmediği için akış sorunu oluşur, sonuçta kötü başlangıçlar, tutarsız mürekkep akışı ve atlama problemleri olarak ortaya çıkar.

Fışkırma (Burping)

dolmakalem mürekkep fışkırmaFoto: Reddit

Kalemin damak kısmından veya uç ile gövdenin birleştiği yerden damla halinde mürekkep akması halidir. (Özellikle eye-dropper denilen kalemlerde sık rastlanır) Bu genellikle kalemin içi ile çevredeki ortam arasındaki sıcaklık farkından, uçak gibi basıncın değiştiği ortamlarda veya büyük mürekkep haznesine sahip bir kalemde az mürekkep çok hava bulunduğu durumlarda ortaya çıkabilir. Özellikle de yazım esnasında, elinizin sıcaklığı gövdedeki sıcaklığı arttırabilir ve bu durumda hazne içindeki hava ısınır ve bu basınçla bir miktar mürekkebi de dışarı atar. Bu duruma kusma adı verilir.

Mürekkep Baskını (Flooding)

mürekkep baskınıFoto: Truphae

Mürekkebi, hazneden kasıtlı olarak iterek beslemeye doğru akmaya zorlamaktır.

Daldırma Testi (Dip Test)

mürekkep daldırma testiFoto: Dawn Nicole

Bazen bir mürekkebin kâğıtta nasıl görüneceğini denemek ister ama kaleminize çekmek istemezseniz, kalemin ucunu mürekkep şişesine daldırmak suretiyle yazabilirsiniz. Buna daldırma testi adı verilir. Ancak unutmayın, kalemin ucunu şişeye batırdığınızda kalem normalden ıslak yazabilir. Bu da mürekkebin rengini olduğundan daha kalın gösterebilir. (Aynı mürekkep farklı dolmakalemlerde ve uçlarda değişik renklerde görünür)

Damlalık Dönüşümü (Eyedropper Conversion)

dolmakalem eyedropperFoto: Desk of Lori

Kalemin tüm gövdesi bir mürekkep haznesi olarak kullanılabilmesi için mevcut bir dolum mekanizmasına sahip bir dolmakalemi eyedropper kaleme dönüştürme işlemine verilen ad. Bu dönüşümün yapılması kalemin gövde niteliğine bağlıdır. Örneğin gövdesinde delik olan Lamy Safari gibi kalemlerle yapılması mümkün değildir. Ayrıca, bu işlemin yapıldığı kalemleri uygun bir o ring ya da silikon gres malzeme ile olası sızıntılara karşı dirençli hale getirmek tatsız sürprizleri engeller. Eyedropper için gerekli silikon gresi sitemizden satın alabilirsiniz. Ayrıca dolmakalem eyedropper dönüşüm videomuzu buradan izleyebilirsiniz.

Lake (Lacquer)

dolmakalem-lakeFoto: Platinum Izumo

Kalemin yüzeyine koruma ve dayanıklılık sağlamak için kullanılan şeffaf veya renkli vernik.

Maki-e (Maki-e)

maki-e-dolmakalemFoto: Namiki Emperor

Japon kalem ustaları tarafından yapılan bu kalemler, öğütülmüş değerli metal tozlarıyla özel teknikler kullanarak kalem yüzeyinde istenilen tasarımın çizilmesi ve boyanmasıyla elde yapılırlar. Çok aşamalı bir sizi işlemle elde edilen bu kalemler çok kıymetli ve pahalıdır. 

Uruşi (Urushi)

uruşi dolmakalemFoto: Chatterley Luxuries

Urushi ağaçlarından elde edilen son derece dayanıklı ve güzel bir Japon cila. Urushi cila işlemi oldukça zor ve uzun süren bir işlemdir. Ayrıca ıslakken zehirli sarmaşıkta da bulunan urushiol içerdiği için oldukça da tehlikeli bir maddedir. Ancak doğru şekilde muamele edildiğinde, oldukça dayanıklı ve sert bir bitişe sahip olduğundan kalem gövdelerini çok dayanıklı hale getirir ve cilalandıktan sonra kalemlere harika bir parlaklık verir.

Silikon Gres (Silicon Grease)

silikon gres dolmakalem Foto: Galen

Dolmakalemlerin hareketli parçalarını yağlamak ve damlalık dönüşümü yapılırken dişleri kapatarak sızdırmazlığı sağlamak için kullanılan grestir. Bu gresin zamanla sertleşmemesi, suya ve mürekkebe dayanıklı olması ve dolmakalem mürekkepleriyle reaksiyona girmediği için tercih edilir. Dolmakaleme zarar vermemesi için mutlaka saf silikon gres olmalıdır.

Mürekkep Küfü (Mold)(SITB)

mürekkep bozulmaFoto: Reddit

Genellikle ŞŞ (Şişedeki Şeyler) olarak adlandırılan ve mürekkepte sporların büyümesi ile oluşan küf durumu bu şekilde ifade edilir. Bu durum, maalesef dolmakalem severleri oldukça üzen bir durumdur. Kimi zaman mürekkep şişesini açtığınızda, mürekkebin yüzeyinde beyaz bir küf tabakasına şahit olabilirsiniz. Bazen de mürekkebin yüzeyinde herhangi bir değişiklik olmaz ancak içerisinde sümüksü bir tortu oluşur ve genellikle bu tortuyu, kaleminizi mürekkebe batırana kadar fark etmezsiniz. Küf kulağa oldukça korkutucu ve iğrenç gelse de genellikle kalemde kalıcı bir hasara sebep olmaz. Çoğu mürekkep firması, bu durumu engellemek için mürekkeplerin içerisinde biyosit denilen ve spor oluşumunu engelleyen kimyasal bir madde koyar. Her ne kadar, mürekkep küfü nadir görülen bir durum olsa da dış etkenler ya da ıslak bir kalemin şişeye daldırılması nedeniyle oluşabilir.

Biyosit (Biocide)

Dolmakalem mürekkeplerinin içerisine, küf ve diğer organik oluşumların büyümesini engellemek için eklenen kimyasallardır.

CA (Siyanoakrilat)(Cyanoacrylate)

En güçlü yapıştırıcılardan biridir. Türkiye’de japon yapıştırıcısı olarak bilinen bu materyal dış etkenlerden etkilenmeden hızlı ve güvenli bir yapışma sağlar.

Metil Etil Keton (Metyl Etyl Ketone)(MEK)

Butanon olarak bilinen bu kimyasal kalem parçalarını birbirine sabitlemek için kaynak maddesi olarak kullanılır.

 

Makale derlenirken aşağıdaki kaynaklardan yararlanılmıştır. gouletpens.com, auladeletras.net, vintagepens.com, richardspens.com .
Makakelenin hazırlamasında emeği olan Zeynep Kalemsever'e teşekkür ederiz.

Dolma kalem konusunda yeterince bilgi sahibi olduysanız ve kullanmaya karar verdiyseniz, dolma kalem, dolma kalem mürekkebi ve dolma kalem uyumlu defter koleksiyonlarımıza göz atabilirsiniz.


Yorum yapın

Yorumlar gösterilmeden önce onaylanacaktır.


Ayrıca Blog içinde

not-tutmanin-puf-noktalari
Not Tutmanın Püf Noktaları Nelerdir?

Aralık 05, 2024 3 dakika okuma süresi

Not almanın daha verimli yollarını keşfedin! Anahtar kelimeler, renk kodlamaları, kısaltmalar ve diyagramlar gibi tekniklerle etkili bir şekilde not tutmayı öğrenin. İster kağıda, ister dijital olarak not alın, bu rehber başarıya giden yolda size yardımcı olacak.
Devamını oku
dogru-defter-secimi-icin-ipuclari
Doğru Defter Seçimi İçin 15 İpucu

Kasım 18, 2024 8 dakika okuma süresi

Mükemmel defteri bulma arayışında mısınız? Defter boyutlarından sayfa şablonlarına, kağıt kalitesinden kapak tasarımına kadar her detayıyla ihtiyaçlarınıza uygun defteri seçmeniz için hazırladığımız rehbere göz atın!
Devamını oku
PenFest İstanbul - Tüm Bilmeniz Gerekenler
PenFest İstanbul 2024 İzlenimlerimiz

Kasım 05, 2024 7 dakika okuma süresi

PenFest İstanbul, Türkiye'nin tek kalem ve yazı organizasyonu. Bu yıl 4. kez yine Çırağan Sarayında düzenlenecek. Organizasyonun ana sponsoru Markakalem. Tabiri caiz ise Penfest "Yılın en büyük kalem buluşması" sayılabilir. Bu yazımızda Penfest hakkında bilmeniz gerekenleri listeledik.

Devamını oku

E-POSTA LİSTEMİZE ÜYE OLUN